GEEN DOLCE VITA IN TIJDEN VAN CORONA

Buiten de Intesa San Paolo bank staat een groepje mensen te wachten op het trottoir. Diep in mijn smartphone verzonken loop ik blindelings iedereen voorbij, terwijl ik naar binnen wil stappen. Een grote man maakt zich vrij uit het groepje, met zijn gelaat verscholen achter mond en neuskapje, en loopt kordaat op mij af. Of ik zo vriendelijk wil zijn om ook aan te sluiten, en op mijn beurt te wachten, op minstends een meter afstand van de een na laatste geduldige lotgenoot in de rij. "We staan hier immers niet voor niets!", krijst een wat oudere dame verborgen achter een paars zwarte sjaal. Nog 20 wachtenden voor mij trek ik deze ochtend niet. Dan maar naar de apotheek verderop, op jacht naar chlorhexidine en maskertjes. Ook hier een lijntje klanten voor de deur, want niet  meer dan twee mogen per beurt naar binnen. Op de etalageruit geeft een bordje te kennen dat maskertjes uitverkocht zijn.

Toen Attilio Fontana, gouverneur van Lombardije zich tijdens een persconferentie op 26 februari zich met een mondmaskertje vertoond had, daar zojuist een van zijn medewerkers positief getest was op Covid-19, werd hij fel bekritiseerd door vriend en vijand, laat staan regelrecht uitgelachen. Overdreven gedoe! Bangmakerij! Slecht imago tgo het buitenland! Politieke aandacht willen trekken! Dat half Italië nu met een maskertje rondloopt, stelt dat Fontana gelijk had en het goede voorbeeld gaf aan de burgers. Hij vraagt nu om nog strengere maatregelen ter voorkoming van nog meer infectiegevallen.
Naarmate Covid-19 meer en meer om zich heen grijpt, heerst er ook nog een schaarste aan maskertjes. Italië had deze eind februari tevergeefs bij alle andere EU lidstaten aangevraagd. Gezien de bekende europese solidariteit heeft de regering ze toen maar elders besteld. Mond en neuskapjes komen nu regelrecht uit China, net zoals het Corona-virus een aantal weken geleden. Hun marktprijzen zijn intussen met 50% tot 100% gestegen. Intussen gaat het sociale debat over welk maskertje de beste bescherming zou bieden, een typisch italiaanse muggenzifterij.  Alsof doorsnee mondkapjes niet veilig genoeg zouden zijn, kiezen sommigen ervoor om dan maar geen bescherming te hebben.

Op het moment dat ik schrijf zijn er in het land 24.744 gevallen bekend, en het dodenaantal inmiddels opgelopen tot 1809. Deze cijfers zullen helaas over een paar dagen veel hoger zijn, en de piek van de epidemie is nog niet in zicht.  Wat wel schrikbarend opvalt is het sterftecijfer van 7%. De slachtoffers zijn merendeel oud en ziek, maar het gemiddelde sterftecijfer in de wereld is 3.5%. Wat gaat er in Italië dan mis?
Het zou te maken kunnen hebben met de decennia lange bezuinigingen die tot op het bot in de gezondheidszorg hebben plaatsgevonden. In 1991 bestonden er in Italië nog 6.8 ziekenhuisbedden per 1000 inwoners, nu zijn het er maar 3. Nederlands ligt op 5,  Duitsland heeft 8 bedden per 1000 inwoners, Zuid Corea 12. Als men kijkt naar de Intensive Care, heeft Duitsland 34 bedden voor 100.000 inwoners, Corea 20, en Italië enkel 8, gelijk aan Nedeland. Men zegt dat een op de tien zieken een IC behandeling nodig heeft. Maar er zijn niet genoeg artsen meer, en nog minder verpleegkundigen. Artsen die met pensioen zijn worden opgeroepen om weer aan de slag te gaan. Het medisch personeel in meest verouderde ziekenhuizen draait al wekenlang overuren. De foto toont Elena Pagliarini, verpleegkundige Intensive Care in Cremona, door slaaptekort ingestort achter een computer. Het moment nadert dat artsen voor de moeilijke keuze staan welke patiënt geholpen kan worden, en welke niet.

De illegale immigratie handel vanuit Noord Afrika, die in januari jl nog op volle toeren draaide, ligt momenteel helemaal plat. Geen NGO schip aan de horizon te bekennen, geen Carola Rackete aan het roer. Het lijkt wel of de afrikaanse migranten er liever voor kiezen om nog een poosje langer in de libische concentratiekampen te verblijven, dan over te steken naar besmet Sicilië. Overigens weren marokkaanse havens ieder italiaans schip. Een vliegtuig vol met toeristen vertrok uit Bergamo met eindbestemming Mauritius. Aldaar geland gaven de autoriteiten de passagiers te kennen dat hen een quarantaine van twee weken te wachten stond. Dus maakte het vliegtuig onmiddelijk rechtsomkeer naar Bergamo. Jarenlang hebben progressieve italiaanse regeringen ieder gammel bootje dat vanuit Afrika over kwam varen toegelaten en de passagiers op allerlei manieren gepamperd. Nu is de tijd aangebroken dat Afrika geen italianen meer wenst.


Italië moet nu alle zeilen bijzetten om de epidemie te bestrijden en de bevolking te beschermen. Getroffen gebieden zoals Lombardije, Emilia Romagna, Piemonte en Veneto, die samen 75% van het bruto nazionale product verzorgen, liggen al geruime tijd nagenoeg stil. We hopen dat Europa, als er überhaupt nog een Unie bestaat, tekenen van leven en concrete solidariteit zal tonen. Echter de woorden die Christine Lagarde, president van de Centrale Europese Bank, op 12 maart wist uit te spreken    "We are not here to close spreads", geven weinig hoop, en schoten zelfs bij Sergio Mattarella in het verkeerde keelgat. De eurofiele en naar Brussel buigzame italiaanse President zei hierop: " Vanuit Europa verwacht ik hulp, en geen belemmeringen". De beurs in Milaan kelderde 15 punten naar beneden. Het land, dat voor de Corona tsunami uitbraak een groei had van nul komen twee, staat nu te wachten voor een zekere economische recessie.

Het is bizar dat een klein stukje onzichtbaar kernzuur onze maatschappij zo kan verkrachten, in staat is de economie danig te ontwrichten, de beurs omlaag weet te halen. We voelen ons opeens bijna machteloos en o zo kwetsbaar. In deze bange dagen hebben wij behoefte tot toenadering, menselijke warmte, een arm om de schouder, een zoen. Italianen houden ervan elkaar aan te raken, omhelzen. We zijn integendeel verplicht om afstand te bewaren van onze medemensen, en beginnen  verdacht te kijken naar iedereen die gevaarlijk dichtbij komt. We moeten thuis blijven, kinderen gaan al wekenlang niet naar school, voetbalkampioenschappen zijn afgelast, Juventus en Inter zijn in quarantaine, Giro d'Italia is uitgesteld, gedetineerden komen in opstand, meer dan 700 artsen zijn geinfecteerd, en mensen mogen niet meer naar een concert, naar een zwembad, naar een kerkdienst, naar een begrafenis.

Mijn dag (maandag 16) begint met een telefoontje. Een patiënt is overleden, ik ben gevraagd om haar dood te behartigen. Men sterft hier ook gewoon aan ouderdom, niet enkel aan Corona. De anders zo drukke straten in de stad zijn leeg, op een paar auto's na. Winkels zijn gesloten, de bar waar ik mijn cappuccino bestel is al een week dicht. De sfeer is surreëel, een ambulance raast voorbij met loeiende sirene. Wat verderop staan Carabinieri te controleren. Burgers worden geacht thuis te blijven, en wie zich op pad begeeft moet daar een gegronde rede voor kunnen aangeven. Ik vraag me af hoelang dit nog zo kan doorgaan, en ik ben bezorgd over de gezondheid van mijn kwetsbaarste patiënten, gezien de snelheid waarmee Corona zich vermenigvuldigt.